สร้างเสริมการฟังอย่างมีทักษะ

เรียบเรียงโดย อาจารย์อนุชา  มาเรียน

ทักษะการฟังเป็นคุณหนึ่งในคุณสมบัติที่สำคัญของผู้ให้คำปรึกษา จะต้องมีการแสดงออกทั้งทางกาย และอารมณ์ความรู้สึก ที่เหมาะสมกับสถานการณ์ อีกทั้งสามารถแสดงถึงความเข้าใจ และให้คำแนะนำแก่ผู้ขอรับคำปรึกษา โดยมีแนวทางการสร้างเสริมทักษะดังนี้

1. มีทักษะการใช้อวัจนะภาษา ได้แก่ ด้านการใช้สายตาที่ดี ควรมีการสบประสานสายตา และการมองหน้าของคู่สนทนาอย่างเป็นธรรมชาติ ด้านการใช้ภาษากายที่ดี ควรนั่งตัวตรงด้วยท่าทีที่ผ่อนคลาย ปล่อยมือ แสดงท่าทางตามจังหวะการสนทนาไปตามธรรมชาติ ตอบสนองด้วยสีหน้าท่าทางและแสดงความสนใจใคร่รู้ และด้านกริยาในการสนทนาที่ดี ควรมีน้ำเสียงที่น่าฟัง ไม่เบาหรือดังเกินไปอีกทั้งสอดคล้องกับอารมณ์และใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย
2. การตอบสนอง เป็นเหมือนกระจกสะท้อนด้วยการพูดซ้ำในสิ่งที่เขาได้พูดไปแล้วซึ่งสะท้อนว่าเขาได้พูดอะไรไปบ้าง ซึ่งจะทำให้เกิดผลสองประการ กล่าวคือประการแรก ทำให้เขารู้ว่าคุณได้ยินและได้ฟัง และประการที่สอง ทำให้เกิดความชัดเจนว่ามีความเข้าใจตรงกัน และจะต้องสรุปความด้วยการพูดซ้ำคำพูดของเขาด้วยคำที่กระชับและแปลความหมายสิ่งที่เขาพูดด้วยภาษาของเราเอง ทั้งนี้จะทำให้มีความเข้าใจในสิ่งที่พูดตรงกันแต่มีความหมายในแนวทางที่หลากหลายมากขึ้น การตอบสนองต่อความรู้สึกจะต้องระบุความรู้สึกที่อยู่เบื้องหลังคำพูดเหล่านั้น และแปลความหมายความรู้สึกเหล่านั้นเป็นคำพูด  อาจเริ่มด้วยประโยคที่ว่า “ฟังดูเหมือนคุณรู้สึกว่า…. หรือ คุณได้พูดแบบนี้ใช่ไหม หรือ ดูคล้ายกับว่า…  และใช้คำพูดที่แสดงถึงความรู้สึก
3. ผู้นำการตอบสนอง เป็นผู้ชักนำให้เข้าเปลี่ยนความคิด ความเชื่อและพฤติกรรม และหนุนใจเขาตามสิ่งที่เขาเสนอแนะทั้งในด้านความคิด ความเชื่อ หรือพฤติกรรม ทั้งนี้มีวิธีการพูด 2 วิธี ได้แก่ การท้าชวน เช่น ทำไมไม่ลองทำดูหล่ะ หรือ การขู่ว่า “ถ้าคุณไม่ลองทำ ก็อาจไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง” และจะต้องมีวิธีการซักถามใช้เพื่อให้ได้ข้อมูลเพิ่มมากขึ้นซึ่งสามารถใช้ให้บ่อยเท่าที่จะทำได้เพื่อให้จดจ่ออยู่กับประเด็นที่สนทนากันและควรใช้คำถามปลายเปิดจะดีที่สุด  เมื่อต้องให้คำแนะนำ ควรนำเสนอทางเลือกให้เขาดำเนินการ โดยเสนอความคิดของคุณที่น่าจะเป็นประโยชน์ ทั้งนี้มีข้อควรระวังก็คือ “อย่าพยายามแก้ไขอะไร”

เอกสารอ้างอิง

จาก Al Henager, (2001).Voluteer Chaplain Training : Building Listening Skills Module Three.  Retrieved from https://www.slideserve.com/rachael/volunteer-chaplain-training.